Wat is de geest? En waarom moet de geest tot rust worden gebracht?
En hoe moet je dat precies doen? Hoe mediteer je eigenlijk? En waarvoor?
Onze geest
Onze geest is dat in ons, dat dingen beleeft. Dat, wat denkt en voelt. De geest is het ook, die om ons heen kan kijken en de wereld ziet door de ogen, hoort door de oren, betast met de handen en proeft met de tong.
Dat wat in ons tegen ons zelf "Ik" zegt, is de geest. Dat, wat boos wordt als we iets niet leuk vinden, wat verdrietig is en wil gaan huilen, dat is de geest. Dat wat soms van puur geluk papa, mama en de hele wereld wil knuffelen, dat is de geest. Onze geest is iets groots. In de geest gebeurt elke dag, elk uur en elke minuut erg veel. Meestal merk je dat niet eens, omdat we met andere dingen bezig zijn.
Probeer het
Je kunt zelf wat proberen om het beter te begrijpen. Haal een eierwekker en zet hem op drie minuten. Slechts 3 minuten, dan gaat hij rinkelen. Dan ga je stil zitten op een stoel, of in kleermakerszit op de grond, en probeer je - die drie minuten - niks te doen. Niet te praten, niet te denken, niet te voelen.
Denk je dat dat makkelijk is? Probeer het maar eens dan!
Het is onmogelijk. Al na 2 seconden merk je de eerste gedachten in je hoofd, en een paar seconden daarna de eerste gevoelens.
Dat is de geest die je zo leert kennen. De geest is de hele tijd bezig, en staat geen seconde stil. Voortdurend heeft hij je iets te melden. Soms verveelt hij zich, soms heeft hij het koud, dan heeft hij een idee, of wil iets eten, plotseling hoort hij iets, dan zus, dan zo. Zelfs in je slaap kan hij niet echt rustig zijn. Dan wil hij dromen en je voor de gek houden door te doen alsof er nog steeds de hele tijd iets gebeurt. Hoewel je in bed ligt en slaapt, laat de geest je geloven dat er grote avonturen gebeuren. In je droom laat hij je denken dat je loopt, zingt, schreeuwt, of fietst. Terwijl je droomt geloof je dat zelfs vaak - zo machtig is de geest.
De geest tot rust brengen
Boeddhisten noemen de geest "onrustig" omdat hij de hele tijd in beweging is. Boeddhisten gebruiken als beeld voor de geest dan ook graag een stromende rivier, die als een enorme waterval van de rotsen naar beneden klettert.
Nu is eigenlijk ook duidelijk, wat de rustige geest is. Als plaatje kun je je een zee voorstellen, waar geen grote golven meer zijn. Een zee, die als een spiegel rustig voor je ligt.
We mediteren om de onrustige, heen en weer springende geest een beetje beter te leren kennen. Voordat je een wild paard kunt temmen, moet je het ook eerst leren kennen en vertrouwd raken met het paard. Een beetje vriendjes met hem worden. Als je meteen op het wilde paard zou gaan zitten, dan zou het paard je direkt weer van zijn rug afgooien.
Zo'n wild paard is onze geest ook. In de geest springen de gedachten en gevoelens, en ze bewegen zich kris-kras door elkaar. Wat er allemaal in onze geest gebeurt merk je pas, als je een paar minuten achter elkaar probeert stil te zitten.
Mediteren
Je kunt de geest het best "bekijken" als je in de goeie meditatie houding zit, zoals Boeddha ons dat heeft geleerd. Jullie kennen de plaatjes wel van een mediterende Boeddha. Dat kun je gewoon nadoen:
Ga op een klein, niet al te hoog kussentje zitten op de grond. Kruis je benen in kleermakerszit. Je rug hou je mooi recht, niet stokstijf maar ook niet krom. Gewoon lekker ontspannen rechtop, zodat je vrij kunt ademen.
Je handen leg je als twee open schaaltjes op je schoot, de linker hand onder de rechter hand. De duimen raken elkaar net aan, en maken een soort driehoekje waarvan de punt (de duimen) naar boven wijst. Je hoofd knikt een klein beetje naar beneden, en je kijkt naar een plek ongeveer 1 of 2 passen voor je. Je kijkt eigenlijk naar niets, maar ontspant je ogen gewoon. Als dat lastig is, kun je ook je ogen dicht doen.
De schouders trek je niet naar boven, maar hou je ook gewoon lekker ontspannen en recht. In die houding mediteer je.
Natuurlijk ga je niet zitten draaien, en probeer je ook echt stil te blijven zitten zolang je mediteert. Twee of drie minuten, misschien zelfs vier.
En waar moet je dan aan denken, als je mediteert?
Niet aan iets bepaalds, dat is precies het lastige. Daarom kun je bijvoorbeeld aan je adem denken, en de ademhaling tellen.
Je voelt, hoe de adem bij het topje van je neus naar binnen stroomt, en je telt "één" als je inademt, en "twee" als je weer inademt en de lucht bij het topje van je neus voelt. Zo tel je verder en verder. Als je vergeten bent tot hoe ver je had geteld, begin je gewoon weer bij 1.
En dat helpt om je geest tot rust te brengen?
Als je het goed doet en elke dag een paar minuten oefent, dan helpt dat al om je geest een beetje rustiger te maken. Zo begint het mediteren. Daarna komt een gedeelte voor gevorderden.
Boeddha is ook zo begonnen. Iedereen die verlicht is geworden is zo begonnen: eerst de geest leren kennen. Dan leren de geest tot rust te krijgen.
Verlichting, wat is dat?
Boeddha heeft ons uitgelegd dat, als dat zo ver is, de eerste stap naar verlichting gelukt is. Omdat we dan niet meer zo hectisch zijn, herkennen we de dingen (die we voor die tijd helemaal niet zagen) waaraan we nooit hebben gedacht. Dan, zegt Boeddha, leren we de geur kennen die boven alles uit komt, boven alles wat we met onze hectische, opgewonden geest kunnen denken. Dat is de richting naar verlichting.
Daar hoort een verhaal bij, dat door Andrea Liebers geschreven is. Het gaat over een kleine hommel. Judith Block (11 jaar) heeft daar de plaatjes bij getekend.
Hier kun je dat verhaal lezen.!
